Ngày xa xưa, có một chàng trai thổi sáo rất hay, đến mức một con rắn lục mê tiếng sáo của chàng đã quyết tâm tu luyện thành người con gái để chiếm chàng cho bằng được, dù lúc đó chàng đã có vợ. Lần ấy, sau một chuyến mang cây sáo trúc đi tham gia hội thi thổi sáo và đoạt giải nhất trở về, đến đầu làng, chàng trai đã thấy người vợ trẻ của mình ra đón. Chàng vui lắm, chứ đâu biết đấy chính là con rắn lục đã biến thành vợ chàng giống y hệt từ vẻ mặt, lời nói đến dáng đứng, dáng đi... Về đến nhà, chàng trai bỗng rụng rời khi thấy người vợ thứ hai bước ra... Chàng trai không biết ai mới là người vợ thật của mình. Hai người đàn bà trẻ giống nhau còn hơn cả hai giọt nước. Chàng liền tìm đến một ông lão hiền triết biết mọi chuyện trên đời để nhờ giúp đỡ. Nghe chàng nói rõ câu chuyện, cụ nhận lời ngay và cho gọi hai người đàn bà trẻ đến. Ông cụ lấy vải đen bịt mắt cả hai lại rồi đưa cho hai người đàn bà ba cái áo có mùi mồ hôi của ba người đàn ông khác nhau và dặn:
- Hai cô ngửi đi và xem cái nào là của chồng mình thì gật đầu, không phải thì lắc đầu!
Cô vợ thật ngửi trước. Cô vợ giả ngửi sau. Mắt cô vợ giả vốn là mắt rắn nên có thể nhìn xuyên qua vải đen. Vì vậy, cô ta liếc nhìn người vợ thật, thấy cô này lắc đầu thì cũng lắc đầu, thấy gật đầu thì cũng gật theo. Thế là cả hai đều ngửi đúng mùi áo của chồng mình. Lần thứ hai, ông cụ liền cho mang ba bát canh, một bát có vị gừng, một bát có vị hành và một bát có vị lá hẹ. Ông bảo:
- Xem trong ba bát canh, thứ canh nào chồng mình thích ăn thì gật đầu, thứ nào chồng không thích thì lắc đầu.
Sự việc lại diễn ra như lần thử trước. Thấy người vợ thật gật đầu khi nếm bát canh nấu với gừng, cô vợ giả cũng gật đầu theo.
Ông cụ cho cả hai cùng về, để ông suy nghĩ thêm. Hôm sau, ông lại cho mời hai người đến. Ông để hai người đứng ở hai nơi, không trông thấy nhau nhưng cùng nhìn ra một con đường ở phía trước mặt khá xa.
- Ta sẽ cho ba người đàn ông đi ngang qua đường. Nếu hai người nhận ra ai là chồng của mình thì cứ vẫy gọi. Ai gọi đúng chàng thổi sáo tài giỏi thì người đó là vợ thật. Ai gọi sai là vợ giả và sẽ chịu tội trừng phạt.
Cô vợ giả lúc đầu rất lo lắng. Nhưng sau cô ta đã nghĩ ra được một lối thoát. Cô ta định bụng khi nào nghe tiếng cô vợ thật gọi thì cũng sẽ gọi ngay theo. Một người đàn ông đi qua. Rồi hai người. Cô vợ giả vẫn không nghe tiếng cô vợ thật gọi nên cũng im lặng theo. Đến người còn lại, cô ta mừng lắm vì nghĩ người thứ ba chắc chắn là chàng trai thổi sáo. Vì vậy, khi chàng trai thứ ba vừa xuất hiện, thì cô vợ giả đã vẫy tay và gọi to: "Anh ơi! Em ở đằng đây này!". Trong lúc người vợ thật vẫn đứng im lặng vì đó vẫn chưa phải là chồng cô. Ông cụ liền dẫn chàng trai thứ ba đến trước mặt cô vợ giả và nói:
- Người này không phải là người đàn ông thổi sáo. Chính cô đã tự tố giác mình là kẻ giả mạo manh tâm cướp đoạt chồng người khác.
Rồi ông cụ cho gọi cô vợ thật đến và hỏi:
- Trong số họ, không có ai là chồng cô sao?
- Thưa cụ, nếu là chồng cháu thì dẫu ở xa trăm dặm, nghìn dặm cháu cũng nhìn ra!
Ông cụ liền cho ba chàng trai khác tiếp tục đi qua đường. Đến người thứ năm thì người vợ thật kêu to lên mừng rỡ:
- Anh ơi! Anh ơi!
Và người này đúng là chàng trai thổi sáo tài giỏi. Sự việc đã rõ ràng. Ông cụ liền theo lệ của làng, phạt cô vợ giả một trăm roi. Nhưng chỉ đánh được chục roi thì đau quá, cô vợ giả liền hiện nguyên hình là con rắn lục bò nhanh vào bụi cây trốn mất. Hai vợ chồng chàng thổi sáo vui mừng lạy tạ ông cụ. Ông cụ tươi cười bảo:
- Được giúp người chí tình và vạch được mặt kẻ gian thì lão vui lắm rồi! Bây giờ lão chỉ muốn được nghe điệu sáo hay nhất của con thôi!
Chàng trai liền rút cây sáo trúc luôn giắt ở bên mình ra và thổi. Tiếng sáo của chàng nghe réo rắt du dương hoà vào tiếng chim ca, gió trời, và sông nước, đồng thời nói lên tiếng nói ca ngợi của con người được sống trong lẽ phải và tình thương. Ai ai đều say mê ngơ ngẩn...
Sau đó, hai vợ chồng liền đưa nhau về nhà. Họ sống bên nhau đầm ấm vui vẻ. Hai vợ chồng cùng làm ruộng. Lúc rảnh, người chồng lại đem sáo ra thổi cho vợ và hàng xóm cùng nghe. Ngày hội, ngày Tết, tiếng sáo tuyệt vời của chàng góp phần làm cho mọi người càng thêm hào hứng, yêu đời. Một buổi chiều nọ, lúc người vợ đang gội đầu, và người chồng mải miết thổi sáo thì bỗng có con chim thả xuống bên chân người vợ một chùm hoa màu xanh phớt vàng toả mùi thơm thoang thoảng. Vào ban đêm, mùi hoa càng thơm nồng hơn. Người vợ liền bảo chồng đặt bông hoa bên cạnh cửa sổ để nhờ cơn gió đưa hương thơm bay khắp cả nhà.
Sáng hôm sau, khi thức dậy, hai vợ chồng đều ngạc nhiên khi thấy chùm hoa đã kết liền vào một loại dây leo mọc bên cạnh cửa sổ. Sau đó, không chỉ có một chùm, mà rất nhiều chùm hoa khác nở khắp giàn dây leo. Hoa có màu xanh phớt vàng giống như ngôi sao năm cánh, tỏa hương thơm dịu ngọt, được gọi là hoa Thiên Lý cho đến ngày nay. Bởi vì, theo người xưa cho rằng, lấy tên Thiên Lý đặt cho loài hoa ấy là nhằm ca ngợi tấm lòng son sắt của người vợ, cho dù người chồng có cách xa đến mấy nàng cũng vẫn nhận ra. Người xưa còn cho rằng, cô vợ giả, tuy đã trở lại kiếp rắn lục nhưng vẫn giữ mối hận với cô vợ thật. Vì vậy, bất cứ người nào yêu hoa Thiên Lý, rắn lục đều không thích và thường bò nấp trên các giàn Thiên Lý để mổ những người thích ngắm loài hoa ấy. Từ đó, trên các giàn hoa Thiên Lý thường có rắn lục là thế.
